Rozstanie małżonków to zawsze trudna sytuacja prawna, szczególnie gdy w związku urodziły się dzieci. Jednym z najbardziej konfliktogennych obszarów po rozwodzie jest podejmowanie decyzji dotyczących zdrowia dzieci. Kto ma prawo wyrazić zgodę na zabieg medyczny? Czy potrzebna jest zgoda obojga rodziców? Jak rozwiązywać konflikty w tym zakresie? Niniejszy artykuł stanowi kompleksowe omówienie aspektów prawnych związanych z decyzjami medycznymi dotyczącymi dzieci po rozwodzie rodziców.
Władza rodzicielska a prawo do podejmowania decyzji medycznych
W polskim systemie prawnym kluczowym pojęciem regulującym relacje rodzic-dziecko jest władza rodzicielska. To od jej zakresu zależy, kto i w jakim stopniu może decydować o leczeniu dziecka.
Czym jest władza rodzicielska w kontekście decyzji medycznych?
Zgodnie z art. 95 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (KRiO), władza rodzicielska obejmuje w szczególności obowiązek i prawo rodziców do wykonywania pieczy nad osobą i majątkiem dziecka oraz do wychowania dziecka, z poszanowaniem jego godności i praw. W zakres pieczy nad osobą dziecka wchodzi dbałość o jego zdrowie, co obejmuje:
- Decydowanie o leczeniu
- Wybór lekarza i placówki medycznej
- Wyrażanie zgody na zabiegi medyczne
- Dostęp do dokumentacji medycznej dziecka
- Otrzymywanie informacji o stanie zdrowia
Jak rozwód wpływa na władzę rodzicielską?
Wbrew powszechnemu przekonaniu, sam fakt rozwodu nie zmienia automatycznie zakresu władzy rodzicielskiej. Zgodnie z art. 58 § 1a KRiO, sąd w wyroku rozwodowym rozstrzyga o władzy rodzicielskiej nad wspólnym małoletnim dzieckiem obojga małżonków. Możliwe są następujące rozstrzygnięcia:
- Pozostawienie pełnej władzy rodzicielskiej obojgu rodzicom – najczęstsze rozwiązanie, gdy oboje rodzice gwarantują prawidłowe wykonywanie władzy rodzicielskiej i przedstawiają porozumienie o sposobie jej wykonywania.
- Powierzenie wykonywania władzy rodzicielskiej jednemu z rodziców z ograniczeniem władzy drugiego do określonych obowiązków i uprawnień – stosowane, gdy pełna wspólna władza rodzicielska nie leży w interesie dziecka.
- Pozbawienie władzy rodzicielskiej jednego lub obojga rodziców – rozwiązanie ostateczne, stosowane w wyjątkowych przypadkach, gdy dobro dziecka jest zagrożone.
Podejmowanie decyzji medycznych przy pełnej władzy rodzicielskiej obojga rodziców
Gdy oboje rodzice posiadają pełnię władzy rodzicielskiej, co jest najczęstszym rozwiązaniem, oboje mają równe prawa w zakresie decydowania o leczeniu dziecka.
Istotne sprawy dziecka wymagające zgody obojga rodziców
Zgodnie z art. 97 § 2 KRiO, o istotnych sprawach dziecka rodzice rozstrzygają wspólnie; w przypadku braku porozumienia między nimi rozstrzyga sąd opiekuńczy. Do istotnych spraw dziecka w kontekście medycznym zalicza się:
- Poważne zabiegi chirurgiczne
- Leczenie przewlekłych chorób
- Terapie o potencjalnie poważnych skutkach ubocznych
- Szczepienia nieobowiązkowe
- Leczenie psychiatryczne i psychologiczne
- Badania inwazyjne
- Długotrwałe leczenie farmakologiczne
Sędzia Anna Kowalska z Sądu Rejonowego w Warszawie wskazuje: „W orzecznictwie dominuje pogląd, że istotne sprawy dziecka to takie, które mają fundamentalne znaczenie dla jego rozwoju i przyszłości. W kontekście medycznym za istotne uznaje się te procedury, które wiążą się z ryzykiem dla zdrowia, długotrwałym leczeniem lub trwałymi konsekwencjami dla organizmu dziecka.”
Codzienne decyzje medyczne podejmowane przez jednego rodzica
Nie wszystkie decyzje dotyczące zdrowia wymagają zgody obojga rodziców. W sprawach życia codziennego o dziecku decyduje ten z rodziców, przy którym dziecko stale przebywa (art. 97 § 2 KRiO). W kontekście medycznym do takich decyzji można zaliczyć:
- Wizyty kontrolne
- Leczenie drobnych dolegliwości (przeziębienia, otarcia, etc.)
- Podawanie leków przepisanych wcześniej przez lekarza
- Badania profilaktyczne
- Szczepienia obowiązkowe
Procedura w przypadku braku porozumienia
Gdy rodzice posiadający pełnię władzy rodzicielskiej nie mogą osiągnąć porozumienia w istotnej sprawie medycznej dotyczącej dziecka, zgodnie z art. 97 § 2 KRiO, rozstrzyga sąd opiekuńczy. Procedura wygląda następująco:
- Jeden z rodziców składa wniosek do sądu rejonowego (wydział rodzinny i nieletnich) właściwego dla miejsca zamieszkania dziecka.
- We wniosku należy dokładnie określić, jakiej decyzji medycznej dotyczy spór oraz przedstawić swoje stanowisko wraz z uzasadnieniem.
- Sąd zazwyczaj zasięga opinii biegłych w danej dziedzinie medycyny.
- Rozstrzygnięcie sądu zastępuje zgodę rodzica przeciwnego danej procedurze medycznej.
W sprawach nagłych, zagrażających życiu lub zdrowiu dziecka, można złożyć wniosek o zabezpieczenie, który sąd rozpatruje niezwłocznie, nawet w ciągu kilku dni.
Decyzje medyczne przy ograniczonej władzy rodzicielskiej
Ograniczenie władzy rodzicielskiej jednego z rodziców może wpływać na jego uprawnienia w zakresie decydowania o leczeniu dziecka.
Formy ograniczenia władzy rodzicielskiej
Zgodnie z art. 109 i następnymi KRiO, sąd może ograniczyć władzę rodzicielską na różne sposoby:
- Poprzez określenie czynności, na które rodzic potrzebuje zgody sądu
- Poprzez określenie czynności zakazanych dla rodzica
- Poprzez powierzenie nadzoru nad wykonywaniem władzy rodzicielskiej kuratorowi sądowemu
- Poprzez skierowanie dziecka do placówki sprawującej częściową pieczę
- Poprzez zastosowanie innych zarządzeń
Wpływ ograniczenia władzy rodzicielskiej na decyzje medyczne
Ograniczenie władzy rodzicielskiej może dotyczyć konkretnie obszaru decyzji medycznych. Przykładowo, sąd może:
- Powierzyć jednemu z rodziców wyłączne prawo do podejmowania decyzji o leczeniu dziecka
- Zakazać jednemu z rodziców wyrażania zgody na określone procedury medyczne
- Uzależnić decyzje medyczne jednego z rodziców od zgody sądu opiekuńczego
Adwokat Piotr Nowak, specjalizujący się w prawie rodzinnym, zwraca uwagę: „W praktyce, nawet przy ograniczeniu władzy rodzicielskiej, sądy rzadko całkowicie pozbawiają rodzica prawa do informacji o stanie zdrowia dziecka. Ograniczenia dotyczą zazwyczaj samego procesu decyzyjnego, a nie dostępu do informacji.”
Rola sądu w nadzorze nad decyzjami medycznymi
Przy ograniczeniu władzy rodzicielskiej sąd może nadzorować decyzje medyczne dotyczące dziecka na kilka sposobów:
- Wymagając periodycznych sprawozdań z leczenia dziecka
- Wprowadzając obowiązek konsultowania istotnych decyzji medycznych z kuratorem sądowym
- Wymagając zgody sądu na określone procedury medyczne
- Weryfikując realizację zaleconego przez specjalistów leczenia
Pozbawienie władzy rodzicielskiej a decyzje medyczne
Całkowite pozbawienie władzy rodzicielskiej ma najdalej idące konsekwencje dla możliwości decydowania o leczeniu dziecka.
Skutki pozbawienia władzy rodzicielskiej
Zgodnie z art. 111 KRiO, jeżeli sąd pozbawił jednego z rodziców władzy rodzicielskiej:
- Rodzic ten traci prawo do podejmowania jakichkolwiek decyzji dotyczących dziecka, w tym decyzji medycznych
- Nie ma prawa do wyrażania zgody na leczenie
- Nie ma prawa wglądu w dokumentację medyczną dziecka (z wyjątkiem przypadków, gdy sąd wyraźnie zachował to prawo)
- Może mieć prawo do informacji o stanie zdrowia dziecka, jeśli sąd tak postanowi
Sytuacja prawna dziecka po pozbawieniu władzy rodzicielskiej obojga rodziców
W rzadkich przypadkach, gdy oboje rodzice zostali pozbawieni władzy rodzicielskiej:
- Sąd ustanawia dla dziecka opiekuna prawnego (art. 94 § 3 KRiO)
- Opiekun prawny podejmuje wszystkie decyzje dotyczące dziecka, w tym decyzje medyczne
- Opiekun potrzebuje zgody sądu opiekuńczego na poważniejsze decyzje dotyczące osoby lub majątku podopiecznego (art. 156 KRiO)
Prawne aspekty dostępu do dokumentacji medycznej dziecka
Dostęp do dokumentacji medycznej dziecka jest ściśle związany z zakresem władzy rodzicielskiej i regulowany zarówno przez Kodeks rodzinny i opiekuńczy, jak i ustawę o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta.
Prawo rodziców do dokumentacji medycznej dziecka
Zgodnie z art. 26 ust. 1 ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta, podmiot udzielający świadczeń zdrowotnych udostępnia dokumentację medyczną pacjentowi lub jego przedstawicielowi ustawowemu. W przypadku małoletnich pacjentów:
- Rodzice posiadający pełnię władzy rodzicielskiej mają pełny dostęp do dokumentacji medycznej dziecka
- Rodzic z ograniczoną władzą rodzicielską ma dostęp do dokumentacji, chyba że sąd wyraźnie ograniczył to prawo
- Rodzic pozbawiony władzy rodzicielskiej nie ma prawa dostępu do dokumentacji
Procedura uzyskania dokumentacji medycznej
Aby uzyskać dokumentację medyczną dziecka, rodzic powinien:
- Złożyć wniosek do placówki medycznej (ustnie lub pisemnie)
- Okazać dokument tożsamości
- W razie potrzeby przedstawić dokumenty potwierdzające prawo do dokumentacji (np. odpis aktu urodzenia dziecka, wyrok rozwodowy)
Placówka medyczna może udostępnić dokumentację w następujący sposób:
- Do wglądu na miejscu
- Poprzez sporządzenie kopii lub odpisu
- Poprzez wydanie oryginału za pokwitowaniem (z zastrzeżeniem zwrotu)
- Na informatycznym nośniku danych
- Za pośrednictwem środków komunikacji elektronicznej
Konflikty dotyczące dostępu do dokumentacji
W praktyce często dochodzi do konfliktów między rozwiedzionymi rodzicami dotyczących dostępu do dokumentacji medycznej dziecka. Najczęstsze problemy to:
- Jeden z rodziców próbuje zablokować drugiemu dostęp do dokumentacji
- Placówka medyczna błędnie interpretuje przepisy, odmawiając dostępu jednemu z rodziców
- Rodzic nie informuje drugiego o wizytach lekarskich i leczeniu dziecka
W takich sytuacjach warto pamiętać, że:
- Placówka medyczna nie może odmówić dostępu do dokumentacji jednemu z rodziców na żądanie drugiego, jeśli oboje mają pełnię władzy rodzicielskiej
- W przypadku wątpliwości co do zakresu władzy rodzicielskiej, placówka może żądać przedstawienia odpowiednich dokumentów sądowych
- Uporczywe utrudnianie dostępu do dokumentacji przez rodzica może być podstawą do modyfikacji orzeczenia o władzy rodzicielskiej
Rozwiązywanie konfliktów dotyczących leczenia dziecka
Konflikty między rozwiedzionymi rodzicami dotyczące leczenia dzieci są, niestety, bardzo częste. Prawo przewiduje kilka mechanizmów ich rozwiązywania.
Postępowanie przed sądem opiekuńczym
Podstawowym mechanizmem rozwiązywania sporów dotyczących leczenia dziecka jest postępowanie przed sądem opiekuńczym na podstawie art. 97 § 2 KRiO:
- Właściwość sądu: Wniosek należy złożyć do sądu rejonowego (wydział rodzinny i nieletnich) właściwego dla miejsca zamieszkania dziecka.
- Treść wniosku: Wniosek powinien zawierać:
- Dane wnioskodawcy i drugiego rodzica
- Dane dziecka
- Dokładne określenie przedmiotu sporu (jakiej procedury medycznej dotyczy)
- Uzasadnienie swojego stanowiska
- Załączniki (np. dokumentacja medyczna, opinie lekarskie)
- Przebieg postępowania:
- Sąd wysłuchuje obojga rodziców
- Zazwyczaj zasięga opinii biegłych lekarzy
- W szczególnych przypadkach może wysłuchać również dziecko (jeśli jego wiek i stopień dojrzałości na to pozwala)
- Wydaje postanowienie rozstrzygające spór, kierując się przede wszystkim dobrem dziecka
- Wykonalność orzeczenia: Postanowienie sądu zastępuje zgodę rodzica sprzeciwiającego się danej procedurze medycznej i jest wiążące dla personelu medycznego.
Zabezpieczenie w sprawach pilnych
W sytuacjach nagłych, gdy decyzja o leczeniu nie może czekać na zakończenie standardowego postępowania sądowego, możliwe jest złożenie wniosku o zabezpieczenie:
- Wniosek może być rozpatrzony nawet w ciągu kilku dni
- Sąd może wydać tymczasowe zarządzenie zezwalające na przeprowadzenie zabiegu
- Zabezpieczenie obowiązuje do czasu wydania ostatecznego rozstrzygnięcia w sprawie
Mediacja rodzinna jako alternatywa
Zamiast drogi sądowej, rodzice mogą skorzystać z mediacji rodzinnej:
- Jest to dobrowolny i poufny proces
- Mediator pomaga wypracować porozumienie, które uwzględnia interesy obu stron oraz dobro dziecka
- Ugoda zawarta przed mediatorem, po zatwierdzeniu przez sąd, ma moc równą ugodzie zawartej przed sądem
Mecenas Joanna Wiśniewska, mediatorka rodzinna z wieloletnim doświadczeniem, podkreśla: „Mediacja daje rodzicom możliwość wypracowania rozwiązania, które będzie dla nich akceptowalne i zgodne z dobrem dziecka. W przeciwieństwie do postępowania sądowego, gdzie decyzję podejmuje sędzia, w mediacji to rodzice zachowują kontrolę nad ostatecznym rozstrzygnięciem, co zwykle przekłada się na lepsze przestrzeganie wypracowanych ustaleń.”
Prawo dziecka do wyrażania opinii w sprawach medycznych
W dyskusji o decyzjach medycznych dotyczących dziecka nie można pominąć głosu samego zainteresowanego. Polskie prawo, zgodnie z Konwencją o prawach dziecka, przyznaje dzieciom prawo do wyrażania własnego zdania.
Wysłuchanie dziecka przez sąd
Zgodnie z art. 576 § 2 Kodeksu postępowania cywilnego, sąd w sprawach dotyczących osoby lub majątku dziecka wysłucha je, jeżeli jego rozwój umysłowy, stan zdrowia i stopień dojrzałości na to pozwala. W praktyce:
- Dzieci powyżej 13 roku życia są zwykle wysłuchiwane w sprawach dotyczących ich leczenia
- Wysłuchanie odbywa się w przyjaznych warunkach, często bez obecności rodziców
- Opinia dziecka nie jest wiążąca dla sądu, ale jest brana pod uwagę
„Zgoda równoległa” nastolatków na leczenie
W polskim prawie medycznym funkcjonuje pojęcie „zgody równoległej” w odniesieniu do pacjentów małoletnich powyżej 16 roku życia:
- Zgodnie z art. 17 ust. 1 ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta, pacjent powyżej 16 lat ma prawo do wyrażenia zgody na świadczenia zdrowotne
- Zgoda taka nie zastępuje zgody przedstawiciela ustawowego (rodzica), ale jest wymagana równolegle
- W przypadku sprzeciwu 16-latka wobec proponowanego leczenia, o zgodzie ostatecznie decyduje sąd opiekuńczy
Sprzeciw małoletniego wobec decyzji rodziców
Co w sytuacji, gdy nastolatek sprzeciwia się leczeniu, na które zgadzają się rodzice? Zgodnie z art. 17 ust. 3 ustawy o prawach pacjenta, w przypadku sprzeciwu małoletniego powyżej 16 lat, wymagane jest zezwolenie sądu opiekuńczego. Dotyczy to również sytuacji, gdy:
- Rodzice są zgodni co do konieczności leczenia
- Proponowana terapia jest zgodna z aktualną wiedzą medyczną
- Sprzeciw nastolatka wynika z jego światopoglądu, przekonań religijnych lub innych przyczyn
Szczególne przypadki decyzji medycznych po rozwodzie
Niektóre sytuacje medyczne są szczególnie problematyczne w kontekście podziału władzy rodzicielskiej po rozwodzie.
Leczenie psychiatryczne i psychologiczne
Leczenie psychiatryczne małoletnich budzi wiele kontrowersji między rozwiedzionymi rodzicami:
- Zgodnie z ustawą o ochronie zdrowia psychicznego, przyjęcie małoletniego powyżej 16 lat do szpitala psychiatrycznego wymaga podwójnej zgody – zarówno przedstawiciela ustawowego, jak i pacjenta
- W przypadku sprzeciwu jednego z rodziców lub samego małoletniego, rozstrzyga sąd opiekuńczy
- Terapia psychologiczna małoletniego zwykle wymaga zgody obojga rodziców posiadających pełnię władzy rodzicielskiej
Szczepienia nieobowiązkowe
Szczepienia nieobowiązkowe często stają się przedmiotem sporów między rodzicami:
- Szczepienia obowiązkowe wynikające z Programu Szczepień Ochronnych może zrealizować każdy z rodziców posiadających władzę rodzicielską
- Szczepienia zalecane, ale nieobowiązkowe (np. przeciw HPV, meningokokom, rotawirusom) wymagają zgody obojga rodziców posiadających pełnię władzy rodzicielskiej
- W przypadku sporu rozstrzyga sąd opiekuńczy na podstawie opinii biegłych
Leczenie stomatologiczne
Wbrew powszechnemu przekonaniu, niektóre procedury stomatologiczne również wymagają zgody obojga rodziców:
- Rutynowe badania i proste wypełnienia może realizować rodzic, pod którego opieką aktualnie znajduje się dziecko
- Poważniejsze procedury, jak ekstrakcje, leczenie kanałowe czy ortodontyczne wymagają zgody obojga rodziców
- W razie różnicy zdań, dentysta powinien poinformować rodziców o konieczności uzyskania rozstrzygnięcia sądu
Praktyczne wskazówki dla rodziców po rozwodzie
Dla rodziców po rozwodzie kluczowe jest wypracowanie efektywnego systemu współpracy w zakresie decyzji zdrowotnych dotyczących dziecka.
Jak zorganizować kwestie zdrowotne w planie wychowawczym?
Już na etapie rozwodu warto szczegółowo uregulować kwestie zdrowotne w planie wychowawczym, uwzględniając:
- Zasady wymiany informacji o stanie zdrowia dziecka
- Ustalenie, który rodzic będzie organizował rutynowe wizyty kontrolne
- Procedurę konsultowania istotnych decyzji medycznych
- Sposób postępowania w sytuacjach nagłych
- Zasady dotyczące wyboru lekarzy i placówek medycznych
Komunikacja między rodzicami w sprawach zdrowotnych
Skuteczna komunikacja jest fundamentem współpracy:
- Warto ustalić regularny sposób wymiany informacji (np. wiadomości e-mail, specjalna aplikacja dla rodziców po rozwodzie)
- Informować drugiego rodzica o wynikach wizyt lekarskich
- Przekazywać skany/kopie dokumentacji medycznej
- W miarę możliwości wspólnie uczestniczyć w ważnych konsultacjach lekarskich
- Informować z wyprzedzeniem o planowanych wizytach, aby drugi rodzic mógł również wziąć w nich udział
Dokumentacja dla lekarzy i placówek medycznych
Aby uniknąć nieporozumień, warto przygotować odpowiednią dokumentację dla lekarzy:
- Kopię wyroku rozwodowego w części dotyczącej władzy rodzicielskiej
- Aktualne dane kontaktowe do obojga rodziców
- Pisemne ustalenia dotyczące podejmowania decyzji medycznych
- W przypadku ograniczenia władzy rodzicielskiej – odpowiednie postanowienie sądu
Odpowiedzialność prawna za zdrowie dziecka po rozwodzie
Rozwód nie zwalnia rodziców z odpowiedzialności za zdrowie dziecka, wręcz przeciwnie – nakłada na nich dodatkowe obowiązki związane z koniecznością współpracy mimo osobistych animozji.
Odpowiedzialność karna i cywilna
Zaniedbania w zakresie opieki zdrowotnej nad dzieckiem mogą prowadzić do odpowiedzialności prawnej:
- Narażenie dziecka na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia lub zdrowia przez odmowę koniecznego leczenia może być kwalifikowane jako przestępstwo z art. 160 Kodeksu karnego
- Zaniedbanie obowiązku leczenia może być potraktowane jako przestępstwo z art. 210 Kodeksu karnego (porzucenie)
- Rodzice mogą również ponosić odpowiedzialność cywilną za szkody wynikłe z zaniedbania leczenia dziecka
Modyfikacja orzeczenia o władzy rodzicielskiej
Uporczywe utrudnianie drugiemu rodzicowi udziału w decyzjach dotyczących zdrowia dziecka może mieć konsekwencje prawne:
- Może być podstawą do zmiany orzeczenia o władzy rodzicielskiej na niekorzyść rodzica utrudniającego współpracę
- Sąd może ograniczyć władzę rodzicielską rodzica, który działa na szkodę dziecka przez zaniedbywanie jego potrzeb zdrowotnych
- W skrajnych przypadkach może prowadzić nawet do pozbawienia władzy rodzicielskiej
Perspektywa międzynarodowa i porównawcza
Kwestia decyzji medycznych dotyczących dzieci po rozwodzie jest różnie regulowana w poszczególnych systemach prawnych.
Rozwiązania w innych krajach europejskich
Dla porównania warto przyjrzeć się rozwiązaniom stosowanym w innych krajach:
- Niemcy: Podobnie jak w Polsce, przy wspólnej władzy rodzicielskiej istotne decyzje medyczne wymagają zgody obojga rodziców. Sądy rodzinne mogą przekazać prawo do decydowania w sprawach zdrowotnych jednemu z rodziców.
- Francja: System francuski kładzie silny nacisk na współodpowiedzialność rodziców po rozwodzie. Wprowadzono tam obowiązkowy „plan rodzicielski”, który szczegółowo reguluje kwestie zdrowotne.
- Wielka Brytania: Funkcjonuje tam instytucja „specific issue order”, czyli orzeczenie dotyczące konkretnej kwestii spornej, które sąd może wydać na wniosek jednego z rodziców, bez ingerencji w ogólny zakres władzy rodzicielskiej.
Podsumowanie
Podejmowanie decyzji medycznych dotyczących dziecka po rozwodzie rodziców to złożone zagadnienie prawne, które wymaga uwzględnienia wielu aspektów:
- Kluczowym czynnikiem jest zakres władzy rodzicielskiej przyznany przez sąd w wyroku rozwodowym
- Przy pełnej władzy rodzicielskiej obojga rodziców, istotne decyzje medyczne wymagają zgody obojga
- W przypadku braku porozumienia, rozstrzygnięcie należy do sądu opiekuńczego
- W sytuacjach nagłych można skorzystać z procedury zabezpieczenia
- Mediacja rodzinna stanowi wartościową alternatywę dla drogi sądowej
- Wraz z wiekiem dziecka, jego zdanie powinno być w coraz większym stopniu uwzględniane
Więcej o prawach pacjentów dzieci oraz ochronie danych medycznych w przypadku rozwodu rodziców znajdziesz w obszernym artykule na MedicaZone.pl, który szczegółowo omawia medyczne aspekty tej problematyki.
Niezależnie od stopnia konfliktu między rodzicami, najważniejsze jest dobro dziecka, które ma prawo do kompleksowej opieki zdrowotnej oraz harmonijnej współpracy rodziców w tym zakresie.
Bibliografia
- Kodeks rodzinny i opiekuńczy – ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. (Dz.U. 1964 nr 9 poz. 59 z późn. zm.)
- Ustawa o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta z dnia 6 listopada 2008 r. (Dz.U. 2009 nr 52 poz. 417 z późn. zm.)
- Ustawa o zawodach lekarza i lekarza dentysty z dnia 5 grudnia 1996 r. (Dz.U. 1997 nr 28 poz. 152 z późn. zm.)
- Gromek K., „Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz”, Warszawa 2020
- Ignaczewski J. (red.), „Władza rodzicielska i kontakty z dzieckiem. Komentarz”, Warszawa 2019
